کد مطلب:233448 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:226
پدر مهربان
امام، حقیقتا پدری دلسوز و مهربان است كه سحاب رحمتش دلهای خسته مشتاقان را سیراب می كند.
«الامام... الوالد الشفیق». و چشمه های صفا و جوانمردی از انگشتان مقدسش می جوشد، و این چنین است كه شیفتگانش هر جمعه ناله سر می دهند و ضجه ها می كشند و التماسها می كنند و لطف خاص پدر مهربان خود را می طلبند كه:
بار پروردگارا! بر ما رأفت و رحمت و دعا و نیكی او (حضرت مهدی علیه السلام) را عنایت فرما، به آن مقدار كه به بزرگی رحمتت نایل شویم و در نزد تو فایز و رستگار گردیم. [1] .
اینان می دانند كه برای رسیدن به رحمت عظمای الهی كه مختص خواص اولیاء الله است، رأفت آن بزرگوار لازم است و برای سربلندی در پیشگاه اقدس حضرت حق، دعای خیر آن پدر دلسوز را باید همراه داشت و هر كه را نیكی و احسان آن بزرگ شامل شد به رحمت كبری نایل گشت و آن را كه دعای خیر او بدرقه ی راه شد، به مقام (رضوان من الله اكبر) [2] واصل گردید. در میان گنجینه های نور آل محمد علیه السلام گوهرهایی یافت می شود كه هر چشمی را به خود خیره می كند و نوای روح افزایش، گوش جان را می نوازد و معنای آن، چنان بر دل می نشیند كه گویی عزیزی است گمشده كه سالها وی را می جسته و صحراها در پی اش دویده و یعقوب وار در فراقش گریه ها كرده و
[ صفحه 94]
دیده ها به خون نشانده. روایتی است بس عظیم كه امام حسن عسكری علیه السلام از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل می فرماید:
خداوند به نیكی و احسان به یتیمان تشویق می كند، برای آن كه از پدرانشان جدا افتاده اند. پس هر كه از آنها نگهداری كند، خدا او را نگاه خواهد داشت و هر كس آنها را اكرام كند، خداوند او را كرامت خواهد فرمود و آن كه به نوازش،دستی بر سر یتیمی بكشد خداوند در بهشت به تعداد موهای آن یتیم كه دست بر آن كشیده، به او قصری عطا می كند كه از دنیا و آنچه در آن است وسیع تر است و آنچه دلها میل كنند و دیده ها لذت برند در آن یافت می شود و تا ابد در آن باقی خواهند ماند. [3] .
تا بدین جای كلام امام علیه السلام گرچه خود از اسرار تربیتی فرد و اجتماع است و موجب كمال روح و ایجاد حس انسان دوستی و آشنایی انسان با دردمندان جامعه گشته و روح شكر و سپاس از خداوند را به شخص می بخشد، اما آن حضرت این تأكیدات و توجهات به ایتام را مطرح می فرماید تا از این امر مهم به مسأله ی دیگری اشاره كند و مقدمات رسیدن به نتیجه مطلوب فراهم گردد و در نهایت یتیم حقیقی معرفی شود و ضعفش یاد آوری گردد، توانمندان به یاری او بشتابند و از سوز پدری مهربان كه فرزند یتیمش از او دور افتاده است، پرده بر دارد. بنابراین در ادامه حدیث چنین می فرماید:
یتیم تر از این یتیم پدر مرده، آن كسی است كه از امامش دور افتاده و قادر نیست او را بیابد و نمی داند كه احكام دینش را چه سازد و از كجا تحصیل كند [4] .
[ صفحه 95]
می بینیم كه امام علیه السلام حال كسی را كه از امامش دور افتاده، از پدر مردگان برتر می داند و تحیرش را در دوران دوری از امامش سخت تر توصیف می كند، كه اگر آن پدر از دست داده از برخی امكانات محروم است، یتیم حقیقی مبتلا به تحیری است كه اگر همچنان ادامه یابد او را به هلاكت خواهد كشید. از طرفی با توصیف این سرگشتگی نقش پدر حقیقی را گوشزد می كند كه فقدان او چه لطمه ای به انسان خواهد زد و اگر پدرش را نیابد بیابانهای جهل، نفسش را خواهد برید و گرگان صحرای ضلالت به خاك و خونش خواهند كشید.
از جمله جلوه های مشفقانه یك پدر دلسوز این است كه نسبت به اعمال و رفتار فرزند خود، احساس مسؤولیت می كند و از لغزشهای او را به گردن می گیرد. ائمه علیه السلام نیز - كه حقیقتا پدران دلسوز این امت هستند - از گناهان شیعیان بسیار آزرده می شوند و برای آمرزش آنها استغفار می كنند.
آری! پیامبر و امام نسبت به هدایت همه ی مردم حریص اند ولی رأفت و رحمت خاص آنان به مؤمنان اختصاص دارد. پدر دلسوز اگر ملاحظه كند فرزندش راه خطا می رود و مرتكب اشتباه می شود، با مهربانی و ملاطفت او را از خطایش باز می دارد و به هر قیمتی شده از سقوط و انحراف، نجاتش می دهد.
برادر، در سختی ها و شدائد،برادر خود را تنها نمی گذارد و آن كه برادری مانند خود دارد هیچ گاه خود را تنها احساس نمی كند. مادر مهربان، كودك خود را از خودش بیشتر دوست دارد. حاضر است به جای او همه ی ناراحتی ها و مشكلات را تحمل كند، اما طفل او به سختی نیفتد و در دام بلا گرفتار نشود. جلوه های این همه رأفت یك جا در وجود نازنین امام علیه السلام جمع شده و خداوند چنین كسی را مربی، هادی و پدر بندگان خود، قرار داده است.
[ صفحه 96]
كسی كه ولایت چنین امامی را پذیرفته، خود را در دژ استوار و در سایه مهر و عطوفت چنان امامی قرار داده و دیگر از هیچ خطری نگرانی ندارد. كدام پدر را می توان از امام مهربان تر،آگاه تر، قوی تر،متقی تر، عالم تر، و دستگیرتر یافت؟!
مرحوم مصدق رحمةالله علیه روایت جالبی را از امام علی بن موسی الرضا علیه السلام نقل كرده كه بیانگر جلوه های مشفقانه و پدرانه امام علیه السلام است: «هر كس با شیعیان ما دشمنی كند، با من دشمنی كرده و هر كه با ایشان دوستی نماید با من دوستی نموده؛ زیرا كه آنها از خمیر مایه ی گل ما آفریده شده اند. پس هر كه آنها را دوست بدارد، از ماست و هر كه دشمنشان بدارد از ما نیست. شیعیان ما به نور خدا نظر می كنند و در رحمت خدا واقع می شوند و به كرامت الهی رستگار می گردند. هیچ یك از شیعیان ما بیمار نمی شود، مگر این كه به سبب بیماری او بیمار می شویم و غمناك نمی شود، مگر این كه به خاطر او غمناك می گردیم و خوشحال نمی شود، مگر این كه به خوشحالیش شاد می شویم و هیچ یك از شیعیان ما از نظرمان غایب نمی ماند، هر كجای شرق و غرب زمین كه باشند و هر كه از شیعیان ما قرض دار بمیرد، پرداخت آن بر ماست و هر كه از آنان ثروتی بر جای گذارد، برای ورثه ی اوست. شیعیان ما آنهایند كه نماز را بر پای دارند و زكات را ادا كنند و به حج خانه ی خدا روند و ماه رمضان را روزه بدارند، نسبت به اهل بیت علیه السلام دوستی كنند و از دشمنانشان بیزاری جویند. آنهایند اهل ایمان و تقوی و ورع و پرهیزكاری. هر كه آنها را رد كند، خداوند را رد كرده و هر كه بر ایشان طعن زند، بر خداوند طعن زده؛ زیرا كه ایشان - به حق - بندگان خدایند و - براستی اولیای او هستند.» [5] .
[ صفحه 97]
«الامام... الوالد الشفیق». و چشمه های صفا و جوانمردی از انگشتان مقدسش می جوشد، و این چنین است كه شیفتگانش هر جمعه ناله سر می دهند و ضجه ها می كشند و التماسها می كنند و لطف خاص پدر مهربان خود را می طلبند كه:
بار پروردگارا! بر ما رأفت و رحمت و دعا و نیكی او (حضرت مهدی علیه السلام) را عنایت فرما، به آن مقدار كه به بزرگی رحمتت نایل شویم و در نزد تو فایز و رستگار گردیم. [1] .
اینان می دانند كه برای رسیدن به رحمت عظمای الهی كه مختص خواص اولیاء الله است، رأفت آن بزرگوار لازم است و برای سربلندی در پیشگاه اقدس حضرت حق، دعای خیر آن پدر دلسوز را باید همراه داشت و هر كه را نیكی و احسان آن بزرگ شامل شد به رحمت كبری نایل گشت و آن را كه دعای خیر او بدرقه ی راه شد، به مقام (رضوان من الله اكبر) [2] واصل گردید. در میان گنجینه های نور آل محمد علیه السلام گوهرهایی یافت می شود كه هر چشمی را به خود خیره می كند و نوای روح افزایش، گوش جان را می نوازد و معنای آن، چنان بر دل می نشیند كه گویی عزیزی است گمشده كه سالها وی را می جسته و صحراها در پی اش دویده و یعقوب وار در فراقش گریه ها كرده و
[ صفحه 94]
دیده ها به خون نشانده. روایتی است بس عظیم كه امام حسن عسكری علیه السلام از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل می فرماید:
خداوند به نیكی و احسان به یتیمان تشویق می كند، برای آن كه از پدرانشان جدا افتاده اند. پس هر كه از آنها نگهداری كند، خدا او را نگاه خواهد داشت و هر كس آنها را اكرام كند، خداوند او را كرامت خواهد فرمود و آن كه به نوازش،دستی بر سر یتیمی بكشد خداوند در بهشت به تعداد موهای آن یتیم كه دست بر آن كشیده، به او قصری عطا می كند كه از دنیا و آنچه در آن است وسیع تر است و آنچه دلها میل كنند و دیده ها لذت برند در آن یافت می شود و تا ابد در آن باقی خواهند ماند. [3] .
تا بدین جای كلام امام علیه السلام گرچه خود از اسرار تربیتی فرد و اجتماع است و موجب كمال روح و ایجاد حس انسان دوستی و آشنایی انسان با دردمندان جامعه گشته و روح شكر و سپاس از خداوند را به شخص می بخشد، اما آن حضرت این تأكیدات و توجهات به ایتام را مطرح می فرماید تا از این امر مهم به مسأله ی دیگری اشاره كند و مقدمات رسیدن به نتیجه مطلوب فراهم گردد و در نهایت یتیم حقیقی معرفی شود و ضعفش یاد آوری گردد، توانمندان به یاری او بشتابند و از سوز پدری مهربان كه فرزند یتیمش از او دور افتاده است، پرده بر دارد. بنابراین در ادامه حدیث چنین می فرماید:
یتیم تر از این یتیم پدر مرده، آن كسی است كه از امامش دور افتاده و قادر نیست او را بیابد و نمی داند كه احكام دینش را چه سازد و از كجا تحصیل كند [4] .
[ صفحه 95]
می بینیم كه امام علیه السلام حال كسی را كه از امامش دور افتاده، از پدر مردگان برتر می داند و تحیرش را در دوران دوری از امامش سخت تر توصیف می كند، كه اگر آن پدر از دست داده از برخی امكانات محروم است، یتیم حقیقی مبتلا به تحیری است كه اگر همچنان ادامه یابد او را به هلاكت خواهد كشید. از طرفی با توصیف این سرگشتگی نقش پدر حقیقی را گوشزد می كند كه فقدان او چه لطمه ای به انسان خواهد زد و اگر پدرش را نیابد بیابانهای جهل، نفسش را خواهد برید و گرگان صحرای ضلالت به خاك و خونش خواهند كشید.
از جمله جلوه های مشفقانه یك پدر دلسوز این است كه نسبت به اعمال و رفتار فرزند خود، احساس مسؤولیت می كند و از لغزشهای او را به گردن می گیرد. ائمه علیه السلام نیز - كه حقیقتا پدران دلسوز این امت هستند - از گناهان شیعیان بسیار آزرده می شوند و برای آمرزش آنها استغفار می كنند.
آری! پیامبر و امام نسبت به هدایت همه ی مردم حریص اند ولی رأفت و رحمت خاص آنان به مؤمنان اختصاص دارد. پدر دلسوز اگر ملاحظه كند فرزندش راه خطا می رود و مرتكب اشتباه می شود، با مهربانی و ملاطفت او را از خطایش باز می دارد و به هر قیمتی شده از سقوط و انحراف، نجاتش می دهد.
برادر، در سختی ها و شدائد،برادر خود را تنها نمی گذارد و آن كه برادری مانند خود دارد هیچ گاه خود را تنها احساس نمی كند. مادر مهربان، كودك خود را از خودش بیشتر دوست دارد. حاضر است به جای او همه ی ناراحتی ها و مشكلات را تحمل كند، اما طفل او به سختی نیفتد و در دام بلا گرفتار نشود. جلوه های این همه رأفت یك جا در وجود نازنین امام علیه السلام جمع شده و خداوند چنین كسی را مربی، هادی و پدر بندگان خود، قرار داده است.
[ صفحه 96]
كسی كه ولایت چنین امامی را پذیرفته، خود را در دژ استوار و در سایه مهر و عطوفت چنان امامی قرار داده و دیگر از هیچ خطری نگرانی ندارد. كدام پدر را می توان از امام مهربان تر،آگاه تر، قوی تر،متقی تر، عالم تر، و دستگیرتر یافت؟!
مرحوم مصدق رحمةالله علیه روایت جالبی را از امام علی بن موسی الرضا علیه السلام نقل كرده كه بیانگر جلوه های مشفقانه و پدرانه امام علیه السلام است: «هر كس با شیعیان ما دشمنی كند، با من دشمنی كرده و هر كه با ایشان دوستی نماید با من دوستی نموده؛ زیرا كه آنها از خمیر مایه ی گل ما آفریده شده اند. پس هر كه آنها را دوست بدارد، از ماست و هر كه دشمنشان بدارد از ما نیست. شیعیان ما به نور خدا نظر می كنند و در رحمت خدا واقع می شوند و به كرامت الهی رستگار می گردند. هیچ یك از شیعیان ما بیمار نمی شود، مگر این كه به سبب بیماری او بیمار می شویم و غمناك نمی شود، مگر این كه به خاطر او غمناك می گردیم و خوشحال نمی شود، مگر این كه به خوشحالیش شاد می شویم و هیچ یك از شیعیان ما از نظرمان غایب نمی ماند، هر كجای شرق و غرب زمین كه باشند و هر كه از شیعیان ما قرض دار بمیرد، پرداخت آن بر ماست و هر كه از آنان ثروتی بر جای گذارد، برای ورثه ی اوست. شیعیان ما آنهایند كه نماز را بر پای دارند و زكات را ادا كنند و به حج خانه ی خدا روند و ماه رمضان را روزه بدارند، نسبت به اهل بیت علیه السلام دوستی كنند و از دشمنانشان بیزاری جویند. آنهایند اهل ایمان و تقوی و ورع و پرهیزكاری. هر كه آنها را رد كند، خداوند را رد كرده و هر كه بر ایشان طعن زند، بر خداوند طعن زده؛ زیرا كه ایشان - به حق - بندگان خدایند و - براستی اولیای او هستند.» [5] .
[ صفحه 97]
[1] الصحيفة المباركه المهديه: 143.
[2] توبه (9):72.
[3] تفسير الامام العسكري عليه السلام: 339.
[4] تفسير الامام العسكري عليه السلام: 339.
[5] شيخ صدوق، فضائل الأشهر الثلاثه، ص 105.